Ponad sto lat temu niemal cała Europa ogarnięta była działaniami wojennymi pierwszej wojny światowej. Te dramatyczne wydarzenia nie ominęły również podzielonej wówczas przez zaborców terenów dzisiejszej Polski. Do dzisiaj w wielu miejscach na terenie całego kraju pozostało wiele przypominających tamten czas śladów, w postaci cmentarzy i resztek okopów w miejscach toczonych walk.
Walki toczone przez armię rosyjską, niemiecką i austro-węgierską do dzisiaj rozpalają emocje pasjonatów i badaczy. Jedną z takich osób jest pan Marek Lis – historyk, archiwista i bibliotekarz, kierownik Biblioteki Pedagogicznej w Opatowie. Od kilkudziesięciu lat prowadzi on badania dotyczące śladów walk pierwszej wojny światowej na ziemi sandomierskiej, która historycznie obejmuje także południe obecnego województwa mazowieckiego.
W swoim dorobku pan Marek Lis ma sześć książek, około 130 artykułów i kilka opracowań, których jest współautorem. Jesienią 2022 r. wydał on swoją najnowszą publikację „Ziemia lipska w czasie Wielkiej Wojny”. Jest to imponujące dzieło, w którym przeanalizował on dokumenty źródłowe opisujące walki, jakie miały miejsce na terenie obecnego powiatu lipskiego w latach 1914-1915. Okazuje się bowiem, że bitwy które rozegrały się między innymi w Lipsku i Siennie miały swoje militarne znaczenie, odnotowane w wojskowych kronikach i zapiskach historyków wojskowości.
W piątek 10 marca 2023 r. w czytelni Biblioteki Pedagogicznej w Lipsku odbyło się spotkanie z panem Markiem Lisem, w czasie którego licznie przybyli goście mogli wysłuchać bardzo ciekawych opowieści zarówno na temat opisanych w książce historycznych wydarzeń, jaki i okoliczności powstania publikacji. Dowiedzieliśmy się między innymi jak żmudne i zarazem fascynujące jest badanie zapisków, znajdujących się w kronikach pułkowych i dziennikach bitewnych sporządzanych na bieżąco przez Niemców, Austriaków, Węgrów i Rosjan. Prelekcji towarzyszyła bardzo ciekawa prezentacja zawierająca unikatowe mapy i cenne archiwalne fotografie, które wzbogacają treść książki.
Spotkanie było również okazją do podziękowań zarówno dla autora publikacji pana Marka Lisa oraz osoby, która przyczyniła się do jej wydania pomagając w zdobyciu środków finansowych, czyli pana kapitana Łukasza Kominka, doktoranta WAT w Warszawie. Drobne upominki i listy gratulacyjne wręczyli im między innymi Burmistrz Miasta i Gminy Lipsko Jacek Wielorański, przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Lipskiej „Powiśle” pan Marek Łata oraz pan Tomasz Krzyczkowski – Przewodniczący Sądu Honorowego OW ZOSP RP w Warszawie oraz komendant KP PSP w Lipsku pan Łukasz Maciejewski.
Spotkanie z Markiem Lisem było też okazją do prezentacji umundurowania i sprzętu wojskowego z czasów pierwszej wojny światowej. Żywe spotkanie z historią było możliwe dzięki panu Jackowi Gnatowi z Lipska, oraz jego kolegom z grupy rekonstrukcyjnej działającej w Iłży. Zaprezentowali oni mundury i elementy uzbrojenia używane przez oddziały niemieckie i rosyjskie.
Spotkanie zostało przygotowane we współpracy Biblioteki Pedagogicznej w Radomiu Filii w Lipsku oraz Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Lipskiej „Powiśle”.
